Zevenaar: Een maatschappelijke energiedienstenorganisatie in Angerlo

Figuur: ESCo-organisatievormen / Bron: Haalbaarheidsstudie “Een maatschappelijke energiedienstenorganisatie in Angerlo”

Het project

Initiële situatie

De gemeente Zevenaar (32.500 inwoners) wil samen met de inwoners en het bedrijfsleven duurzamer worden. In Angerlo moet een groot deel van de riolering worden vervangen en moet de hele straat worden gerenoveerd. Bij de uitvoering van deze maatregelen is het zinvol om tegelijkertijd een nieuwe infrastructuur voor het alternatief voor aardgas aan te leggen, om een geleidelijke stopzetting van de aardgasvoorziening mogelijk te maken. Angerlo is een dorp met ongeveer 550 huishoudens, waarvan ongeveer 450 huishoudens bij het project betrokken zijn, evenals 10 tot 15 bedrijven. Burgers tonen initiatief om aardgasvrij te gaan zijn, bijvoorbeeld via de groep “Regiegroep Aardgasvrij Angerlo”. De gemeente Zevenaar neemt de regiefunctie over en vergemakkelijkt de overgang naar aardgasvrij Zevenaar, te beginnen in Angerlo.

Concept en uniek verkoopvoorstel

Samen met bewoners, organisaties en bedrijven in Angerlo moet een toekomstige en duurzame warmtevoorziening worden ontworpen. De gemeente Zevenaar en de provincie Gelderland maken dit financieel mogelijk. De bewoners steunen de stuurgroep, die berekeningen maakt voor een duurzamer, CO2-neutraal dorp.

De analyse beschrijft eerst een collectief investeringsplan voor energiebesparing/duurzame warmte op basis van de huidige gegevens. Vervolgens wordt een concreet proefproject voor één blok (10 tot 20 woningen) voorgesteld.

In deze benadering wordt gebruik gemaakt van warmtenetten van de vijfde generatie, die voorzien in de behoeften op basis van lokaal/decentraal opgewekte hernieuwbare energie. Met de juiste combinatie van verschillende warmtepompen, duurzaamheidsmaatregelen aan woningen en warmte- en koudeopslag wordt een op maat gesneden mix van warmtebronnen geleverd. Het netwerk is erop gericht alle aspecten van de (warmte)transitie te integreren om zo veel mogelijk energie te besparen. Daarnaast is er de ontwikkeling van ESCo’s (Energy Service Company) op verschillende niveaus.

Technologieën

De volgende technologieën worden gebruikt: 

  • Verwarmingsnet van de vijfde generatie
  • Warmtepompen
  • Warmte- en koudeopslag

Actoren

  • Bewoner
  • Gemeente Zevenaar
  • Provincie Gelderland
  • Bedrijven
  • Spectrum Elan, Tom Verhoef
  • Regiegroep Aardgasvrij Angerlo
  • Netwerk van “Wijk van de Toekomst”

Kerncijfers: Verwachte economische-, klimatologische- en energetische effecten

Economische meerwaarde

Het energieverbruik in Angerlo ligt hoger dan het gemiddelde in Nederland. De gemiddelde energiekosten bedragen dus ongeveer 2000 €/a en zijn doorslaggevend voor de economische waarde. Tijdens de aanvraagfase is de aanvrager uitgegaan van de volgende veronderstellingen: Een besparing van 9 miljoen euro aan gegarandeerde verminderde energiekosten, een onbepaald bedrag aan verminderde energiekosten als gevolg van verminderde energieprijsstijgingen en ongeveer 5 miljoen euro aan verminderde onderhoudskosten en terugbetaling van energiebelasting. Investeringen verhogen de waarde van de woningen met ongeveer 3,5 tot 4 miljoen euro.

Beschikbaarstelling van hernieuwbare energiebronnen

De hernieuwbare energiebronnen zullen naar verwachting samen 13.500 GJ/a opwekken. Dit is een bedrag dat nog sterk kan stijgen door energiebesparingen in de economie.

CO2-reductie

Er wordt uitgegaan van een besparing van 50% en er moet worden overgeschakeld op groene energie. Hierbij wordt uitgegaan van een besparing van 2.300 tCO2/a tijdens de toepassingsperiode.

Energiebesparing / energie-efficiëntie

Het doel is de vraag met 50% te verminderen. De resterende 50% moet worden gedekt door hernieuwbare energiebronnen.

Overdraagbaarheid

Potentieel voor duurzame warmtevoorziening in de regio

Het project is nauw verbonden met de netwerken die nodig zijn voor opschaling. De dorpsstructuur van Angerlo is wijdverbreid in de regio. De informatie en kennis kunnen andere gemeenten en dorpen helpen.   

Resultaten

In de studie werden vijf scenario’s uitgewerkt. De basis voor deze scenario’s was een eerdere analyse door de energienetbeheerder Qirion, alsmede de overweging van de oprichting van de maatschappelijke energiedienstenorganisatie, of M-ESCo, die optreedt als een voor de bewoners gebundelde organisatie. Uit de studie van Qirion is gebleken dat een verwarmingsnet op basis van aquathermie, d.w.z. thermische energie uit watermassa’s, het meest kosteneffectief zou zijn.

In het nu opgestelde rapport wordt veel potentieel gezien in de oprichting en het gebruik van een M-ESCo als een risicodragende entiteit voor projectontwikkeling voor de inwoners van Angerlo. Als conclusie zien de auteurs vooral de ontwikkelde scenario’s 2 en 3 als economisch interessante duurzaamheidsopties in de context. Deze zijn gericht op een vermindering van de warmtevraag en het elektriciteitsverbruik, alsmede op een maximale opwekking van elektriciteit door zonnecollectoren (beide scenario’s) en in scenario 3 wordt ook gedacht aan verwarming van de huizen met een warmtepomp.

Volgens berekeningen kan Angerlo in deze scenario’s verduurzaamd worden met behulp van een M-ESCo en aangevuld met bestaande Nederlandse subsidieprogramma’s zoals de ISDE (Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing) tegen totale kosten van minder dan een miljoen euro. Dit zou ook leiden tot een verbetering van de kwaliteit van de woningen. Om preciezere uitspraken te kunnen doen, moeten verdere berekeningen en modellering van huizen worden uitgevoerd, en moet worden geëxperimenteerd met verschillende mogelijke oplossingen, b.v. via kleinere verwarmingsprojecten op buurtniveau, waarbij een later verwarmingsnetwerk op dorpsniveau echter niet wordt uitgesloten. Voorts wordt erop gewezen dat ook met de kwestie van de koeling rekening moet worden gehouden.

De gemeente wordt vooral gezien in de rol van bemiddelaar, die de processen begeleidt en ondersteunt.

Download

De studie kan hieronder worden gedownload:

Haalbaarheidsstudie

Kosten: 14.999,49 €
Subsidie:6.749,77 € (45 %)
Looptijd:01.10.2020 – 01.03.2021

Aanvrager

Gemeente Zevenaar
Kerkstraat 27
6901 AA Zevenaar
www.zevenaar.nl

Uitvoerend bedrijf

Balance
Piet Heinkade 55
1019 GM Amsterdam
www.balance.nl

Klimaatverbond Nederland
Zijpendaalseweg 6
6814CK Arnhem
klimaatverbond.nl

Meer informatie 

Ook interessant: