Gebouwgebonden: Isolatie | Bio-ketel | Elektrische ketel | Elektrische warmtepomp | Hybride warmtepomp | Infrarood panelen || Energiebronnen & -dragers: Aquathermie | Zonnewarmte | Aardwarmte | Warmte-Koude-Opslag (WKO) | Faseveranderingsmaterialen (PCM) | Groengas | Waterstof | Warmtekrachtkoppeling (WKK) | Restwarmte | Warmtenetten | Bio-energie voor collectieve verwarming || Overzicht
Wat is het?
Waar is het geschikt?
Hoe duurzaam is het?
Betrokken partijen
Stand van de techniek
Voorbeeldprojecten
Wat is het?
Restwarmte is de thermische energie die een bijproduct is van processen en die niet verder wordt gebruikt. Het wordt vaak in het milieu geloosd.
Deze restwarmte kan in plaats daarvan worden gebruikt als energiebron voor een warmtenet.
De technische parameters variëren naar gelang van de warmtebron. Afhankelijk van het temperatuurniveau van de restwarmte kan de energie via een warmtewisselaar aan het transportmedium van het warmtenet worden overgedragen of moet zij met behulp van een warmtepomp op een hoger temperatuurniveau worden gebracht.
Afhankelijk van de aard van de restwarmtestroom kunnen ook behandelingsprocessen zoals het reinigen van het restwarmtemedium noodzakelijk zijn.
Waar is het geschikt?
Zoals hierboven beschreven, zijn de toepassingen van restwarmte legio. Restwarmtebronnen kunnen altijd efficiënt worden gebruikt als er een overeenkomstig koellichaam in de buurt is. Woongebouwen hebben in de winter het grootste deel van de warmte-energie nodig voor verwarming. Als zich in de winter een grote hoeveelheid restwarmte ophoopt in een bedrijf ter plaatse, kan een efficiënt verwarmingsconcept worden gecreëerd. Als in plaats daarvan in de zomer restwarmte vrijkomt, is het zinvol om bijvoorbeeld een buitenzwembad als warmteverbruiker op het net aan te sluiten, aangezien buitenzwembaden in de zomer een grote warmtebehoefte hebben. Overdekte zwembaden kunnen het hele jaar door warmte opnemen en zijn daarom zeer geschikt als warmteputten voor constante restwarmteprocessen.
Om de tijdelijke afhankelijkheid van de restwarmtebron te compenseren, kunnen grote bufferopslagtanks en redundante warmtegeneratoren worden gebruikt.
Naast de interactie tussen warmtebron en put moeten ook de voorzieningszekerheid en de bedrijfstijd van de warmtevoorziening worden onderzocht. Warmtenetwerkprojecten hebben gewoonlijk een looptijd van 20 jaar. De restwarmte kan niet altijd worden gegarandeerd gedurende de looptijd van het project. Daarom moet altijd rekening worden gehouden met storingsscenario’s en alternatieve warmtebronnen.
Hoe duurzaam is het?
Aangezien restwarmte een afvalproduct is dat hoe dan ook wordt geproduceerd, kan thermische energie uit restwarmte als CO2-neutraal worden beschouwd, ongeacht de gebruikte primaire energiebron. Om recht te doen aan deze classificatie moet ervoor worden gezorgd dat de onttrekking van restwarmte niet leidt tot een verhoogde primaire energie-input in de voorafgaande processen.
Het gebruik van restwarmte is zeer geschikt als overgangsoplossing om op een klimaatvriendelijke manier in de warmtebehoefte te voorzien.
Om op lange termijn een volledig klimaatneutrale energievoorziening mogelijk te maken, moeten echter ook de toeleveringsprocessen stap voor stap worden omgeschakeld op CO2-neutrale energiebronnen.
Betrokken partijen
Voor de ontwikkeling van concepten voor restwarmte moet contact worden gelegd met potentiële exploitanten van warmtenetten, alsmede met de exploitanten van de warmtebron en de mogelijke warmteputten.
Zoals hierboven beschreven, is een van de grootste uitdagingen bij restwarmteprojecten de onzekerheid op lange termijn van de warmtevoorziening. Daarom moet ernaar worden gestreefd dit contractueel zo lang mogelijk vast te leggen.
Stand van de techniek
Vanwege de grote verscheidenheid aan restwarmtebronnen is het niet mogelijk een algemene uitspraak te doen over de stand van de techniek. Afhankelijk van de aard van het restwarmtemedium, de temperatuur en de beschikbare massastromen worden verschillende installatietechnieken gebruikt. De effectieve winning van de restwarmtebron moet van project tot project worden onderzocht en financieel geëvalueerd.
Voorbeeldprojecten
In de stad Steyerberg in Nedersaksen bouwt een burger-energiecoöperatie aan een verwarmingsnet dat gedeeltelijk wordt gevoed met restwarmte van een chemische fabriek. Meer dan 400 verbruikers worden bevoorraad via een 27 km lang verwarmingsnet.
Naast restwarmte is de thermische energie van het netwerk afkomstig van een biogasinstallatie en pieklastketels.