Gebouwgebonden: Isolatie | Bio-ketel | Elektrische ketel | Elektrische warmtepomp | Hybride warmtepomp | Infrarood panelen || Energiebronnen & -dragers: Aquathermie | Zonnewarmte | Aardwarmte | Warmte-Koude-Opslag (WKO) | Faseveranderingsmaterialen (PCM) | Groengas | Waterstof | Warmtekrachtkoppeling (WKK) | Restwarmte | Warmtenetten | Bio-energie voor collectieve verwarming || Overzicht
Wat is het?
Waar is het geschikt?
Hoe duurzaam is het?
Betrokken partijen
Stand van de techniek
Wat is het?
Een elektrische ketel is een apparaat dat elektrische energie 1:1 omzet in warmte. In plaats van een brander en een warmtewisselaar in een HR-ketel zorgt een elektrisch verwarmingselement ervoor dat het water warm wordt. De warmte wordt via een centraal verwarmingssysteem (CV) gevuld met water in een woning of gebouw gebracht. Net zoals de HR-ketel kan een elektrische ketel het water snel en eenvoudig tot hogere temperaturen opwarmen. Daardoor zijn er geen aanpassingen nodig in de afgiftesystemen (radiatoren, vloerverwarming).
De aanschafkosten voor een elektrische ketel zijn vergelijkbaar met die van een HR-ketel. Verder is de ketel stil en vraagt weinig onderhoud. De kosten voor elektriciteit ongeveer 2,5 keer hoger zijn dan de kosten voor dezelfde hoeveelheid energie uit aardags is de elektrische boiler voor kleinverbruikers zoals huishoudens een veel duurdere oplossing dan een HR-ketel op aardgas. In vergelijking met de warmtepomp is het energieverbruik van de elektrische ketel veel hoger. Alleen als een woning extreem goed is geïsoleerd en dus een lage warmtevraag heeft kan een elektrische ketel interessant zijn ten opzicht van een HR-ketel op aardgas.
Een elektrische ketel kan ook een boilervat met water vullen om te gebruiken als warm tapwater. Warm tap water kan ook met een warmtepompboiler, een separate elektrische boiler of elektrische doorstroomappartaten (elektrische geisers) worden geproduceerd. Het is tevens mogelijk deze oplossingen te combineren met een zonneboiler. Meer informatie over een zonneboiler kun je vinden bij het thema Zonnewarmte.
Waar is het geschikt?
Elektrische boilers zijn geschikt voor extreem goed geïsoleerde woningen met een hele lage warmtevraag. Vanwege hoge elektriciteitskosten en elektrische ketels meestal niet geschikt als alternatief voor Hr-ketels of aardgas in woningen, buurten of wijken.
Daarnaast heeft een elektrische ketel als snel een vermogen van 4 kW en voor slecht geïsoleerde woningen is al snel een veel groter vermogen nodig. De huidige elektriciteitsnetten zijn enkele jaren geleden gerealiseerd op een gemiddeld maximaal gebruik van 1 a 2 kW per huishouden. De verdere uitrol van elektrische ketels op wijkniveau kan daarom al snel leiden tot problemen op het elektriciteitsnet, vooral op koude winterdagen kan een hoge elektriciteitspiekbelasting voor problemen zorgen.
Hoe duurzaam is het?
Elektrische ketels kunnen 1 op 1 elektriciteit omzetten in warmte en is in vergelijking met een warmtepomp veel minder efficiënt. Een warmtepomp kan met 1 eenheid elektriciteit 2 tot 6 warmte eenheden leveren. De techniek heeft dus een behoorlijk elektriciteit verbruik en dat maakt deze techniek minder duurzaam. De duurzaamheid van de elektrische ketel wordt bepaald door de duurzaamheid van de elektriciteit die gebruikt wordt in de elektrische ketel. Indien het systeem op wind en zonne-energie draait is het systeem volledig duurzaam, de huidige elektriciteit van het energienet is nog niet volledig duurzaam.
Betrokken partijen
Gebouweigenaar / bewoner
De beslissing om een elektrische ketel te installeren kan geheel zelfstandig worden genomen door de eigenaar of bewoner. Meestal is het noodzakelijk om een zwaardere elektriciteitsaansluiting aan te vragen bij de netbeheerder. Daarnaast is het hoogstwaarschijnlijk nodig om de kabel naar de elektrische cv-ketel ook te verzwaren. De gebouweigenaar moet zich bewust zijn van de relatief hogere elektriciteitskosten in vergelijking met een Hr-ketel op gas.
Gemeente
De gemeente heeft een beperkte rol als het gaat om het gebruik van elektrische ketels. Een gemeente kan voorlichting geven over de mogelijkheden voor all-electric oplossingen te gaan in een buurt of wijk. Tevens kunnen zij in een vroeg stadium overleggen met de netbeheerder waarin de noodzakelijke aanpassingen aan het elektriciteitsnet besproken worden.
Netbeheerder
Indien er meerdere woningen van gas naar all-electric gaan dan neemt de elektriciteitsvraag toe. Een verzwaring van de aansluitcapaciteit en eventueel het elektriciteitsnet kan dan zeker nodig zijn. Een netverzwaring zorgt dan voor graafwerkzaamheden en misschien ook voor extra middenspanningsruimtes.
Stand van de techniek
Huidige toepassing
Een elektrische ketel wordt niet zo vaak toegepast in Nederland en Duitsland. Dat komt onder andere omdat het aardgas relatief goedkoop is en Nederland en Duitsland beschikt over een goede gasinfrastructuur. Landen zoals bijvoorbeeld Frankrijk (kernenergie) en Noorwegen (veel waterkracht) komt elektrische verwarming meer voor. Overigens is de weerstandsverwarming in die landen lang niet altijd via een elektrische cv maar vaak met lokale elektrische radiatoren of luchtverwarming.
Verwachte ontwikkelingen
Omdat een elektrische cv-ketel een relatief eenvoudig apparaat is worden er niet veel innovaties van verwacht. Bovendien zullen elektrische ketels in de bestaande woningen vermoedelijk een kleine marktaandeel hebben vanwege het relatief hoge elektriciteitsverbruik. De marktpotentie van elektrische ketels ligt voornamelijk in de goed geïsoleerde woningen. Ook bij grootzakelijke aansluitingen kan een elektrische ketel gunstiger zijn, vanwege de veel lagere elektriciteitstarieven.