Gebouwgebonden: Isolatie | Bio-ketel | Elektrische ketel | Elektrische warmtepomp | Hybride warmtepomp | Infrarood panelen || Energiebronnen & -dragers: Aquathermie | Zonnewarmte | Aardwarmte | Warmte-Koude-Opslag (WKO) | Faseveranderingsmaterialen (PCM) | Groengas | Waterstof | Warmtekrachtkoppeling (WKK) | Restwarmte | Warmtenetten | Bio-energie voor collectieve verwarming || Overzicht
Wat is het?
Waar is het geschikt?
Hoe duurzaam is het?
Betrokken partijen
Stand van de techniek
Wat is het?
Een hybride warmtepomp is een combinatie van een warmtepomp samen met een ander toestel. In Nederland is dat meestal een combinatie van een gasgestookte hr-ketel en een warmtepomp. Afhankelijk van fabrikant en type, wekt de warmtepomp tot een buitenluchttemperatuur van circa 2°C efficiënt. De warmtepomp vervult daarmee circa 80% van de jaarlijkse vraag voor ruimteverwarming in. Beneden deze temperatuur neemt de gasketel de verwarming over van de warmtepomp omdat de efficiënter is in combinatie met hoog temperatuur verwarming. Daarnaast zorgt de gasketel ook voor de levering van warm tapwater. In dit concept is er geen elektrische bijstook.
In het algemeen is het jaarrendement (Seasonal Coefficient of Performance, SCOP) van een hybride warmtepomp ongeveer 3,5 tot 4,5. Dit betekent dat een hybride warmtepomp 1 kWh elektriciteit omzet in 3,5 tot 4,5 kWh warmte. De precieze hoogte van de SCOP hangt af van het temperatuurverschil dat de warmtepomp moet overbruggen: hoe hoger het temperatuurverschil tussen de ingaande en de uitgaande temperatuur, hoe minder efficiënt. Voor een hogere efficiënter werkende warmtepomp is het van belang dat de ingaande temperatuur zo hoog mogelijk is en de uitgaande temperatuur zo laag mogelijk is. Bij een hybride warmtepomp wordt het warmtapwater over het algemeen geleverd door de hr-ketel. De warmtepomp levert alleen de warmte voor de ruimteverwarming. Doordat hier een lagere temperatuur voor nodig is, heeft een hybride warmtepomp over het algemeen een hogere SCOP dan een volledige elektrische warmtepomp.
Waar is het geschikt?
Een hybride warmtepomp kan individueel worden toegepast per gebouw. Warmtepompen zijn meestal geschikt voor gebieden met een relatieve lage bebouwingsdichtheid. Hier zijn collectieve oplossingen vaak te duur en te complex. Hybride warmtepompen zijn geschikt voor woningen met een lage isolatie maar zijn ook geschikt voor woningen met goede isolatie en laagtemperatuur afgiftesystemen (zoals vloerverwarming of laag temperatuur convectoren). De besparing is voor het laatste geval zelfs hoger dankzij besparing op stookkosten.
Hoe duurzaam is het?
Een hybride warmtepomp zorgt voor een besparing van circa 40-80% in het gasverbruik. De hoge percentages zijn mogelijk als het gebouw een goed niveau van isolatie heeft en beschikt over een ingeregeld laag temperatuur afgiftesysteem, zoals vloerverwarming. Bij een gebouw met minder goede isolatie en hoog temperatuur afgiftesysteem is de besparing minder. De hybride warmtepomp maakt gebruik van elektriciteit waardoor de elektriciteitsrekening tussen de 1.500-2.500 kWh zal gaan stijgen per jaar. De duurzaamheid van de warmtepomp is afhankelijk van de duurzaamheid van de elektriciteit die gebruikt voor de warmtepomp. De CO2-uitstoot van de warmtepomp kan in 2050 volledig nul zijn als alle elektriciteit duurzaam wordt opgewekt en als gas in de toekomst duurzaam geproduceerd gas is. Dit is tot op heden nog niet het geval.
Betrokken partijen
Gebouweigenaar / bewoner
Met een geinstalleerde hybride warmtepomp houdt de bewoner zowel een gas- als elektriciteitsaansluiting. De binnenunit van een hybride warmtepomp is relatief klein. Dit komt doordat het tapwater met de (bestaande) gasketel wordt opgewekt. Tevens is het aan de bewoner om te kiezen tussen koken op gas of elektrisch, zoals bijvoorbeeld op inductie. Huurders die willen overstappen op een hybride warmtepomp voor verwarming dienen daarvoor contact op te nemen met hun woningcorporatie of-eigenaar. Een woningcorporatie zal niet zo snel per woning gaan verduurzamen, maar kiest sneller voor een collectieve verduurzamingsaanpak.
Gemeente
Een gemeente hoeft voor de realisatie van een hybride warmtepomp geen vergunning te verlenen. Het is verstandig om vroegtijdig de netbeheerder te informeren over het gebruik van hybride warmtepompen. De gemeente kan namelijk samen met de netbeheerder een regierol nemen om woningen met een hybride warmtepompen aan te sluiten op het netwerk met groengas.
Netbeheerder
Het elektrisch aansluitvermorgen van een hybride is aanzienlijk lager dan dat voor een all-electric warmtepomp, daarom is netverzwaring vrijwel nooit nodig. Het piekvermogen wordt uiteindelijk geleverd door de (bestaande) gasketel.
Adviseur
Het is verstandig om met een onafhankelijke energieadviseur te overleggen over de mogelijkheden. Meestal komt de persoonlijk adviseur langs en bekijkt wat mogelijk is in de woning. Maatregelen om te besparen en om duurzaam op te wekken zijn onderdeel van het rapport. Daarin zullen ook financiële aspecten worden meegenomen.
Installateur
Een vakbekwame installateur is noodzakelijk voor een goed werkende installatie. Dat houdt in dat de installateur kennis en vaardigheden heeft met duurzame energie-installaties en ook werkt volgens de geldende veiligheids-en kwaliteitsnormen. Gecertificeerde installateurs kunnen in het kwaliteitsregister, zoals bijvoorbeeld QBIS worden gevonden. De installateurs kunnen ook de afgiftesystemen perfect instellen zodat de juiste hoeveelheid warm water door de radiator stroomt, dat heet waterzijdig inregelen. Dit inregelen zorgt voor een directe besparing en tevens comfortverbetering.
Stand van de techniek
De hybride warmtepomp is geen nieuwe techniek en is al een ruime tijd op de markt beschikbaar. Een hybride warmtepomp werkt samen met een (bestaande) gasketel. Daardoor heeft de hybride warmtepomp minder vermogen nodig. Een vuistregel is dat een warmtepomp met een vermogen van 30% van de piekvraag circa 80% van de gevraagde ruimteverwarmingsvraag kan voorzien. Voor het resterende gedeelte, ofwel voor de koudste winterdagen, is nog steeds een piekvermogen van de gasketel nodig.
De hybride warmtepomp maakt gebruik van een buitenunit. Een buitenunit mag sinds januari 2021 op de erfgrens maximaal 40 decibel aan geluid produceren, dat goed is te vergelijken met het geluid van een vaatwasser. Geluidoverlast kan eenvoudig worden voorkomen door deze op een goede en slimme plek neer te zetten. Daarnaast zijn er geluiddempende middelen beschikbaar die het geluid van de buitenunit reduceren, zoals bijvoorbeeld een geluiddempende kast. Het binnen gedeelte van een warmtepomp maakt een vergelijkbaar geluid als een koelkast.
Het aantal concepten voor warmtepompen is de afgelopen jaren steeds verder doorontwikkeld door bouw- en installatiepartijen. Dat heeft geleid tot een diversiteit aan nieuwe concepten, waaronder:
- Modulair bouwen voor diverse componenten (tapwater vat, ventilatie, koelunit etc.);
- Stillere buitenunits;
- Optimaal ingeregelde systemen met slimme aansturing;
- Monitoring en display voor gebruikers over het functioneren van het systeem en energiegebruik;
- Nieuwe koudemiddelen met minder milieubelasting.