Bio-ketel

Bio-ketels die kleiner zijn dan 500 kW moeten voldoen aan de ecodesign emissie-eisen uit 2021 voor onder andere fijnstof en stikstof (NOx). Als de bio-ketel ook gebruikt wordt voor een bedrijfsactiviteit, zoals het geval is voor een agrarisch bedrijf, dan moet het bedrijf meestal ook voldoen aan de eisen van het Activiteitenbesluit en mogelijk de Wet Natuurbescherming. Bij de verbranding van hout komt er fijnstof vrij, dat gebeurt niet bij de verbranding van aardgas en het kan voorkomen dat een bio-ketel voor overlast kan zorgen voor omwonenden. Echter is de overlast van een bio-ketel gering, mits er een ketel van goede kwaliteit en deze vakkundig is geïnstalleerd. In dicht bebouwde wijken is het raadzaam om vanwege deze fijnstof terughoudend te zijn met de installatie van bio-ketels. In gebieden waar woningen op grotere afstand van elkaar staan, dan kan een bio-ketel zonder overlast worden gebruikt.

Grofweg alle houtpellets die in Nederland te koop zijn komen uit eigen land of West-Europa. Deze worden gemaakt van snoeihout van bos-, natuur -en landschapsbeheer of zaagsel van houtverwerkende bedrijven. Om controle te houden op de duurzaamheid van houtpellets gelden er diverse keurmerken die iets over de duurzaamheid van het bosbeheer (zoals PEFC) en de CO₂ balans van het bos (zoals Better Biomass). Houtsnippers komen vooral uit Nederland en zijn eveneens afkomstig van snoeihout en tophout van bos- natuur- en landschapsbeheer. Ook houtsnippers kunnen worden geleverd met het Better Biomass-keurmerk.

Ondanks de CO₂-emissies die vrijkomen bij de productie en transportatie van houtige biomassa is de totale CO₂-emissie aanzienlijk minder dan bij fossiele verbranding. Gemiddeld wordt ongeveer 7 keer zoveel CO₂-uitstoot vermeden dan dat het kost om de houtige biomassa te produceren en transporteren, zelfs als de houtpellets per schip van overzee komen.

“Met vervuilende schepen, wordt dan steevast geroepen. Het is ironisch dat mensen daarop focussen. Transport over zee is efficiënt: 10.000 kilometer per schip veroorzaakt evenveel CO₂-uitstoot als 200 kilometer per vrachtwagen”

Martin Junginger Hoogleraar bio-economie aan de Universiteit Utrecht.

Zoals bij elke verbranding komt er CO₂ vrij, zo ook bij de verbranding van biomassa met een houtige massa. Echter is deze CO2 recentelijk uit de lucht vastgelegd in de biomassa. Het biomassa proces is kort cyclisch, dit in tegenstelling tot de Co2 die in een ver verleden is vastgelegd in fossiele brandstoffen. Verbranding van biomassa wordt daarom door de EU ook als CO2 neutraal gezien, mits de biomassa onder bossen komt met duurzaam bosbeheer dat is geborgd door erkende keurmerken, zoals het eerder besproken keurmerk Better Biomass. Handige infografieken over dit onderwerp van probos in opdracht van RVO:

Bij duurzaam bosbeheer wordt rekening gehouden met sociale, ecologische én economische aspecten en wordt gecertificeerd met bijvoorbeeld een FSC- of PEFC-keurmerk. Het Better Biomass-keurmerk houdt daarnaast ook rekening met de CO₂-balans van het bos. Het Better Biomass-keurmerk (onderdeel van het ketencertificatiesysteem NTA 8080) voor houtpellets en -snippers geeft aan dat de hele keten voldoet aan de richtlijn en waarborgt de duurzaamheid van de gebruikte biomassa.

Het PBL verwacht voor 2030 geen problemen in de beschikbaarheid van biomassa. Na 2030 wordt een verschuiving verwacht van de inzet van resthout van bio-energie naar zogeheten ‘biobased’ producten (producten gemaakt van bio-grondstoffen in plaats van fossiele bronnen). Verder wordt er door efficiënter bos- en natuurbeheer én extra aanplant een toename in de beschikbaarheid van biomassa uit resthout verwacht. Daarnaast wordt er ook een groei verwacht in de vaak nu nog onbenutte laagwaardige biomassastromen. In Nederland en omringende landen is de toename van biomassa groter dan de oogst.

Meestal wordt er gedacht dat houtkap puur voor energiedoeleinden gebruikt wordt. Echter komt dit zelden voor, omdat de energieproductie uit hout vaak niet genoeg oplevert. Veel biomassa gaat naar houtzagerijen en wordt gebruikt voor meubelen en bouwmateriaal, en naar de papierindustrie. Resthout of afvalhout dat vrijkomt bij dit productieproces, stammen die ongeschikt zijn voor de houtindustrie of andere hoogwaardig gebruik en top- en takhout uit bos- en natuur- en terreinbeheer worden gebruikt voor bio-energie.